Kerkmuziek en het auteursrecht
Wetgeving
Het auteursrecht is vastgelegd in de auteurswet. Deze wet gaat over de bescherming van makers van werken, letterkundig, wetenschappelijk of kunst.
Naast het auteursrecht zijn er ook Naburige Rechten. Die zijn vastgelegd in de Wet op de Naburige Rechten. Deze wet beschermt de belangen van uitoverende kunstenaars, platenmaatschappijen en omroeporganisaties.
Auteursrecht - waar hebben we het over?
Het auteursrecht gaat over openbaarmaking:
- Uitvoeren (live) in het openbaar;
- Verveelvoudigen op papier, pdf, projectie via beamer, plaatsing op internet etc.;
- Mechanische reproductie, d.w.z. het vastleggen van een openbaarmaking in de vorm van uitvoering, bijvoorbeeld op cd, mp3, mp4, stream etc..
Wat betekent de wetgeving rond het auteursrecht voor kerken?
In en rond de kerkdiensten speelt het auteursrecht op verschillende manieren een rol: muziek, teksten en beelden in de dienst zelf, liederen die opgenomen zijn in een liturgieblad/zondagsbrief,kerkblad of op de eigen website zijn geplaatst, en kerkdiensten die op internet zijn geplaatst.
Gemeentezang, volkszang
Ten aanzien van gemeente-/volkszang en de begeleiding daarvan geldt artikel 17c van de Auteurswet:
Als inbreuk op het auteursrecht op een werk van letterkunde of kunst wordt niet beschouwd de gemeentezang en de instrumentale begeleiding daarvan tijdens een eredienst.
Gemeentezang en de instrumentale begeleiding daarvan is dus rechtenvrij.
Voor alle overige muziek van koor/cantorij/zanggroep e.a. of van instrumentalisten geldt dat de rechten wel geregeld moeten worden. Doorgaans hebben kerken daarvoor een licentieovereenkomst met de Buma afgesloten. Onder zo'n overeenkomst valt ook het gebruik van muziek tijdens andere bijeenkomsten in kerkelijke context dan de kerkdienst.
Voor de rooms-katholieke kerkkoren die zijn aangesloten bij de NSGV geldt dat zij vallen onder de regeling die de NSGV met de Buma heeft getroffen.
Muziekdragers
Muziek die klinkt vanaf cd's of andere muziekdragen (ook Youtube e.a.) vallen niet onder de regeling met de Buma (zie hierboven). Voor geluidsopnamen gelden afzonderlijke auteursrechten. De rechten hiervoor worden geregeld door de Stemra.
Streamen van kerkdiensten
Een kerkdienst blijvend op internet plaatsen brengt met zich mee dat er opnieuw sprake is van vermenigvuldiging. Dus moeten de recht opnieuw geregeld worden voor dat wat in de bewuste viering tot klinken komt of zichtbaar wordt gemaakt en waarop rechten berusten: klinkende muziek zoals gemeentezang, overige instrumentale en vocale muziek, en muziek en tekst in beeld (via bijvoorbeeld de beamer of anderszins).
Bij het streamen van kerkdiensten komt ook de privacywetgeving in beeld (AVG), namelijk als personen herkenbaar in beeld komen. Daarvoor is hun toestemming nodig.
Licenties
- Liedboek, zingen en bidden in huis en kerk: Liedboek Online
- Hemelhoog: Hemelhoog Online
- Op Toonhoogte: Op ToonhoogteOnline
- Weerklank: Weerklank Online
- Mogelijkheden via CCLI: www.ccli.com
- Muz-Art Uitgeverij (Jan Marten de Vries): www.muz.art.nl
Wat betekent het auteursrecht voor uitvoerenden?
Heel kort: alleen spelen en zingen vanuit legaal verkregen muziek.
Ook als de makers van tekst en/of melodie langer dan 70 jaar geleden overleden zijn, mag er nog steeds niet gekopieerd worden uit bestaande uitgaven. Op de uitgave zelf - lay-out, kritische noten etc. - rust namelijk ook auteursrecht en die berust bij de uitgever.
Wat betekent het auteursrecht voor componisten?
Ten aanzien van de eigen belangen van componisten: zij (of hun uitgever) kunnen hun composities aanmelden bij de Buma.
Ten aanzien van hun composities: zodra er sprake is van bestaande teksten en/of melodieën waarop rechten berusten dan moeten vóór dat de compositie uitgegeven wordt, de rechten worden geregeld. Dit is vooral van bewlang bij liedbewerkingen, vocaal én instrumentaal. De rechthebbenden moeten namelijk eerst toestemming geven voor het gebruik van hun tekst/melodie in de compositie in kwestie.
Wat betekent het auteursrecht voor uitgevers van bladmuziek?
Voordat composities waarin sprake is van bestaande teksten en melodieën waarop rechten berusten worden uitgegeven of op internet geplaatst, moeten de rechten worden geregeld.
Zie ook
- Voor de RKK: www.nsgv.nl
- Voor de PKN: www.protestantsekerk.nl
- Voor de GKv: www.steunpuntliturgie.gkv.nl
